Nguyễn Ngọc Ký – người thầy từng đi qua tuổi thơ của bao thế hệ học trò, từng thắp lửa động lực sống cho bao nhiều người cuối cùng đã khép lại hành trình một đời người. Nhưng có lẽ hậu thế sẽ không thể quên bài học và tấm gương sáng của thầy về nghị lực phi thường vượt lên số phận và sự bền bỉ để đi đến thành công. Cùng nhìn lại hành trình thắp lửa sự sống của người thầy đáng kính thông qua bài viết tiểu sử thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký dưới đây nhé!
Thông tin chung
| Tên thật | Nguyễn Ngọc Ký |
| Năm sinh | 28/6/1947 |
| Năm mất | 28/9/2022 |
| Quê quán | Nam Định |
| Nghề nghiệp | Nhà giáo |
| Vợ/chồng | Vũ Thị Nhiễu (cưới 1970–2001) Vũ Thị Đậu (cưới 2002) |
| Tác phẩm nổi bật | Tôi đi học, Tôi học đại học, Câu đố vui tâm đắc, Tôi dạy học… |
| Giải thưởng | Nhà giáo Ưu tú |
Nguyễn Ngọc Ký – người ‘viết nên tuổi thơ bằng đôi chân’
Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký sinh ngày 28/6/1947, quê ở xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, trong một gia đình thôn quê nghèo. Ngay từ thuở nhỏ, số phận đã không mỉm cười với Nguyễn Ngọc Ký như cách ông luôn nở nụ cười với mọi người. Vào năm 1951, khi lên 4 tuổi, một cơn sốt bại liệt đã khiến cả hai tay của Nguyễn Ngọc Ký bị liệt, không cử động được.
Sau ngày hôm đó, Nguyễn Ngọc Ký đã rất đau buồn. Thế nhưng nhận ra để biến hóa đời sống tồi tệ này không còn cách nào khác là phải học tập. Thấy bạn bè đi học, ông đòi bố mẹ cho đến trường. Ban đầu, Nguyễn Ngọc Ký học viết bằng miệng nhưng không được. Quyết không đầu hàng số phận, cậu bé chuyển sang dùng chân và trải qua những ngày tháng khó khăn, đầy nước mắt.
Ngọc Ký tâm sự, lúc đầu viết bằng chân, khó khăn vất vả nhiều khi tức tưởi vì không cầm vững được cây viết đã muốn buông xuôi tổng thể. “Nhiều lúc tôi đã lấy hết sức quặp thật chặt bút chì, cố nắn nót từng nét một, thì cũng nhiều lúc tôi bị chuột rút đến co quắp cả ngón chân“, nhà văn Ngọc Ký viết trong chương ‘Những ngày tập viết’ trong tác phẩm “Tôi đi học”.
Dần dần bình tâm lại đã viết được chữ O, Chữ A và sau đó còn vẽ được thước, xoay được compa, làm được lồng chim và những thứ đồ chơi để chơi. Sau đó, ông đã vượt qua, không chỉ viết mà có thể làm thủ công, học bơi bằng chân.
Từ lớp một đến hết phổ thông, Nguyễn Ngọc Ký luôn là học sinh giỏi. Ông từng đứng thứ năm trong kỳ thi học sinh giỏi toán lớp 7 toàn miền Bắc, hai lần được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi huy hiệu khen ngợi, bốn lần được gặp Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Mở đầu tác phẩm, có trích lời nhận xét của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Nguyễn Ngọc Ký là tấm gương vượt khó tuyệt vời. Quý lắm. Đoàn cần nhân rộng để các em học tập. Tuổi thơ Việt Nam bây giờ hơn lúc nào hết cần biết ước mơ, biết phấn đấu, đặc biệt vượt qua chính mình như Nguyễn Ngọc Ký để thành đạt“.
Từ năm 1966 đến 1970, ông học Ngữ văn tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. sau đó, ông xuất sắc tốt nghiệp ngành Ngữ văn của Đại học Tổng hợp Thành Phố Hà Nội. Được cố thủ tướng Phạm Văn Đồng khuyên nhủ, ông trở về quê Hải Hậu, Nam Định làm giảng viên.
Năm 1992, ông được nhận danh hiệu “Nhà giáo ưu tú”. Năm 1994, ông chuyển từ Tỉnh Nam Định vào Thành phố Hồ Chí Minh định cư, thao tác tại Phòng Giáo dục đào tạo Q. Gò Vấp để vừa công tác làm việc vừa chữa bệnh. Và từ đó đến năm 2005, ông được phân công nhiệm vụ dự giờ bài giảng của giáo viên cấp 2, chép lại, tổng hợp, rút kinh nghiệm, rồi đóng góp ý kiến. Năm 2005, Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam đã tặng ông danh hiệu: “Người thầy đầu tiên của Việt Nam dùng chân để viết”.
Nguyễn Ngọc Ký – Ngọn nến không bao giờ tắt
Từ ngày cậu bé Ký bắt đầu dùng chân viết nên câu chuyện Tôi đi học trên những cánh đồng Hải Hậu, Nam Định ấy đến nay đã hơn 60 năm. Ngần ấy thời gian, ông trở thành thần tượng của nhiều thế hệ, là tấm gương sáng về nghị lực phi thường và sự cố gắng bền bỉ để đi đến thành công.
Chắc hẳn hình ảnh cậu bé quặp viên gạch non trong hai ngón chân tập viết trên sân đã trở thành một phần ký ức của rất nhiều người. Dù khó khăn trong việc lĩnh hội kiến thức, chấp nhận đối mặt với khuyết điểm, ông đã trở thành học sinh giỏi toán toàn miền Bắc, sinh viên duy nhất có tác phẩm xuất bản ngay khi vừa tốt nghiệp của khoa văn.
Cuộc đời và quá trình luyện viết của thầy Nguyễn Ngọc Ký còn được Bộ Giáo dục và đào tạo Việt Nam cho vào những trang sách giáo khoa như một lời động viên, khích lệ rằng cần có ý chí nghị lực, quyết tâm cũng như hãy tin vào chính mình và một ngày nào đó bạn sẽ nhận được thành quả xứng đáng.
Trong suốt hành trình giảng dạy và truyền lửa, Ngọc Ký đã xuất bản hơn 30 đầu sách, tham gia hàng nghìn buổi giao lưu, truyền động lực sống. Sau khi về hưu, căn bệnh suy thận bắt ông tuần 3 lần phải chạy thận nhân tạo. Tuy vậy, với nghị lực và quyết tâm phi thường, nhà văn vẫn miệt mài sáng tác, hoàn thành bản thảo theo đúng tiến độ của nhà xuất bản. Ông vẫn miệt mài đi giao lưu với học sinh, vừa tiếp khách tư vấn tâm lí qua Tổng đài 1088 và vừa sáng tác tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài ra, thầy cũng được mời đi giao lưu, giáo dục lẽ sống và bồi dưỡng lòng ham học cho nhiều thế hệ trẻ trong cả nước.
Những năm cuối đời dù phải chiến đấu với bệnh tật, ông vẫn cống hiến không ngừng nghỉ. Những buổi giao lưu giáo dục lẽ sống và bồi dưỡng lòng ham học cho nhiều thế hệ trẻ vẫn diễn ra, những con chữ vẫn không dừng lại.
Năm 2013, nhân dịp Nick Vujicic đến Việt Nam, ông là một trong 24 tấm gương “Hạt giống tâm hồn” của Việt Nam được vinh danh ở Trung tâm Hội nghị White Palace (Thành phố Hồ Chí Minh).
Chủ tịch nước Trần Đại Quang từng viết thư nhận xét về một cuốn sách thầy và nói rằng nhà văn đã làm được những điều mà không phải ai cũng làm được. Trong đó, có đoạn: “Thông qua mỗi câu chuyện kể, Nhà giáo Ưu tú, nhà văn Nguyễn Ngọc Ký cũng ‘trao đời’ những bài học kinh nghiệm sâu sắc, đúc rút từ chính cuộc đời mình – người thầy dạy học, viết văn bằng chân đầu tiên ở Việt Nam, với tư duy đổi mới về dạy và học, về đào tạo phát triển toàn diện con người. Đó không chỉ là những chắt lọc mang tính chuyên môn mà còn là tâm hồn, tình cảm, nhân cách cao đẹp của một nhà giáo chân chính, có sức lan tỏa tích cực trong xã hội”.
Ông ra đi nhưng hình ảnh về một nhà giáo với nghị lực sống phi thường vẫn còn mãi.
Hôn nhân đặc biệt của thầy Ký với hai chị em gái ruột
Bên cạnh những giai thoại về cuộc đời, câu chuyện tình yêu và hôn nhân đặc biệt của thầy Ký với hai chị em ruột là bà Bùi Thị Nhiễu và Bùi Thị Đậu cũng khiến nhiều thấy bất ngờ và ngưỡng mộ.
Được biết, người vợ đầu của thầy Nguyễn Ngọc Ký tên là Vũ Thị Nhiễu – một cô giáo nổi tiếng xinh đẹp ở Nam Định. Họ cưới ngày 26 tháng 12 năm 1970. Hai người có với nhau 3 người con, 2 gái 1 trai.
Lúc sinh thời, nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký từng kể về chuyện tình yêu của mình với bà Nhiễu. Hai người “trúng” những tia sét ái tình mãnh liệt từ nhau ngay trong lần gặp mặt đầu tiên.
Đến với nhau bằng tình yêu mãnh liệt nhưng cặp đôi nhà giáo trẻ đã vấp phải sự phản đối từ phía gia đình cô giáo Nhiễu, vì không ủng hộ việc một người con gái xinh đẹp chọn người yêu, người chồng tật nguyền, liệt cả hai cánh tay. Nhưng rồi, nhờ sự vun đắp lặng lẽ mà đầy hiệu quả của nhà thơ Đoàn Văn Cừ: “Cụ cứ gả cô Nhiễu cho chú Ký đi, trên đời này ai cũng sẽ chết hết, chỉ riêng mỗi nhà văn nhà thơ không chết“, mà bố vợ đã đồng ý cho Nguyễn Ngọc Ký được làm đám cưới cùng con gái mình.
Nên duyên vợ chồng, thầy Ký và cô Nhiễu sinh được ba người con, khi lớn lên đều nối nghiệp cha mẹ làm nghề giáo.
Nhưng thầy cô đã không thể cùng nắm tay nhau đi hết cuộc đời. Năm 1994, bà Nhiễu bị tai biến khi chồng đang công tác trong Nam. Hay tin vợ lâm bệnh, thầy Ký vội vã trở về Hà Nội chăm sóc vợ. Sau 7 năm được chăm sóc và chữa trị, bà bỏ ông ra đi mãi mãi.
Trong lúc thập tử nhất sinh, bà Nhiễu nói với chồng: “Nếu như em có mệnh hệ gì, anh cố gắng thương lấy cái Đậu vì chồng nó cũng mất sớm. Giúp dì dạy dỗ các con”.
Nghe theo lời phó thác của chị, cô em gái Bùi Thị Đậu – khi ấy đã góa chồng và có 2 con riêng – lặng lẽ tìm vào TP HCM với anh rể Nguyễn Ngọc Ký, thay chị gái trông nom anh những khi trái gió trở trời. Cả hai người đã phải vượt qua nỗi ái ngại ban đầu của nhau, sự phản đối của các con để sau đó về chung sống dưới một mái nhà đến tận khi thầy Ký qua đời.
Nói về người vợ thứ hai, lúc sinh thời, nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký cho rằng bà Đậu như một cánh én, báo hiệu mùa xuân mới cho mình khi ông đang đắm chìm trong sự mất mát của tình yêu.
Trong khi đó, bà Đậu bày tỏ: “Chúng tôi đến với nhau vì tình nghĩa, để chăm sóc, an ủi, động viên nhau“.
Trong cuộc sống, Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Ngọc Ký chưa bao giờ ngần ngại thể hiện tình yêu dành cho bà xã, khiến ai nấy đều ngưỡng mộ. Giống như những vần thơ Nguyễn Ngọc Ký tặng bà Đậu vào sinh nhật lần thứ 60: “Chúc em mãi mãi trăng rằm/Dịu êm như khúc bổng trầm dân ca/Vẫn là bóng cả cây đa/Vẫn là chồi biếc, vẫn là mùa xuân”.
Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký từng kể rằng, cả hai người vợ đều là những người phụ nữ tuyệt vời, là những cánh tay thật ấm, dẫn dắt ông tiếp bước trước mỗi ngã rẽ của số phận.
“Đời thầy có những người phụ nữ thật đôn hậu. Người đầu tiên là mẹ thầy và sau đó là hai người phụ nữ yêu thầy, thành vợ thầy“, thầy Ký chia sẻ.
Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký qua đời
Theo thông tin từ gia đình, nhà văn, nhà giáo nhân dân Nguyễn Ngọc Ký đã qua đời vào rạng sáng ngày 28 tháng 9 năm 2022, sau thời gian chiến đấu với bệnh suy thận tại nhà riêng ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Tang lễ của ông được tổ chức ở nhà riêng ngày 28/9 ở nhà riêng tại phường Phước Long B (thành phố Thủ Đức, TP.HCM) từ 8h sáng cùng ngày.
Nguyễn Ngọc Ký quả là một tấm gương sáng ngời về nghị lực vượt lên số phận. Ông đã chứng minh cho mọi người thấy một người tật nguyền như ông vẫn có thể trở thành người có ích cho xã hội. Tên tuổi Nguyễn Ngọc Ký đã được mọi người biết đến với lòng trân trọng, ngưỡng mộ, cảm phục.
Mãi mãi, cái tên Nguyễn Ngọc Ký sẽ còn in sâu trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam hôm nay và cả mai sau.
